Prostat büyümesi birden fazla erkekte yaşlanmanın doğal bir sonucu. Lakin ne vakit tehlikeye dönüşür, bunu bilmek hayat kurtarır. Âlâ huylu büyüme, kanser ve enfeksiyon birbirine karıştırılıyor. Belirtiler misal ancak tedavileri çok farklı.

Uzun ömrün sırrı genlerde mi gizli, alışkanlıklarda mı? Kolajen, detoks, antioksidanlar Bilim ne diyor, pazarlama ne satıyor? Geroprotektif moleküllerden genetik testlere, anti-aging kürlerinden biyolojik yaş hesaplarına kadar tüm gençlik vaatlerini bilimsel süzgeçten geçirdik.

Japonya’dan Kosta Rika’ya, Yunan Adaları’ndan Kaliforniya’ya… Dünyada birtakım yerler var ki insanları 100 yaşına ilaçsız ulaşıyor. Neden? Beslenmeden toplumsal bağlara, hareketten emel hissine… Mavi Bölgeler’de yaşayanlar yaşlanmıyor demeyelim fakat çok yavaş yaşlanıyor.

Bilim insanları yaşlı hücreleri ortadan kaldıran “senolitik” moleküllerle yaşlanma sürecini yavaşlatmayı hedefliyor. Hedef daha uzun değil, daha sağlıklı bir ömür. Farelerde işe yaradı, artık beşerler üzerinde deneniyor. Kalp hastalıkları, alzheimer ve osteoporoz üzere yaşlılık hastalıklarına karşı yeni bir umut doğdu: Senolitikler…

Tıpta son yıllarda “geroprotektif” (yaşlanmayı geciktirici) ismi verilen bir ilaç sınıfı ortaya çıktı. Bu ilaçlar, hücre yaşlanmasını geciktirmeyi, iltihabı azaltmayı ve metabolik dengeyi muhafazayı hedefliyor.Metformin, Rapamisin, NAD+ ve türevleri bu sınıfa örnek. Farelerde hayat mühletini uzattığı görülen bu moleküller, insanlarda da benzeri tesir yapar mı sorusu, şimdi cevap bekliyor.

Longevity, sırf uzun yaşamak değil; bağımsız, sağlıklı, zihinsel olarak berrak yaş almanın bilimidir. Harvard’dan Okinawa’ya, laboratuvardan köy mutfağına uzanan bu yol, bir ihtilali başlatıyor. Günlük hayatta yaptığımız kolay kusurlar yaşlanmayı hızlandırıyor. Lakin bilimsel olarak kanıtlanmış adımlarla bu süreci yavaşlatmak mümkün. Birinci gün yazısı, işte bu temel bilgileri içeriyor.

İlaç kullanmadan kolesterol düzeyini düşürmek isteyenler için umut verici çalışmalar var. Lakin her doğal yol bilimsel değil. Bitkisel kürlerden diyet desteklerine, Akdeniz mutfağından ömür üslubu değişimlerine kadar doğal metotların tesiri ne kadar gerçek?

Statinler, en çok reçete edilen ilaçlar ancak nitekim herkesin muhtaçlığı var mı? Yeni araştırmalar, gereksiz statin kullanımının hem yan tesir hem de ekonomik yük manasına geldiğini gösteriyor. Kolesterolü düşürmek için tek yol ilaç değil. Kimi hastalar için hayat stili değişiklikleri, beslenme ve doğal takviyeler çok daha tesirli olabilir. Pekala kimler ilaca başlamalı, kimler dikkatli olmalıdır?

Kolesterolü yüksek olan herkes birebir riski taşımıyor. Kolesterol testleri birçok vakit eksik bilgi veriyor. Gerçek riski belirlemek için trigliserit, HDL ve bel etrafına de bakmak gerekiyor. Kan analiziniz “normal” çıksa bile kalp krizi riski taşıyor olabilirsiniz. Zira total kolesterol bedeli, partikül boyutu, insülin direnci ve bel etrafıyla birlikte değerlendirilmelidir.

Uykusuzluk ve uyku eksikliği birebir şey değildir. Yatakta dönüp durmak da, hiç yatmamak da vücudu birebir ölçüde tüketir. 50 yaş üstünde uykunun müddeti kadar kalitesi de düşüyor. Uyandığınızda yorgunsanız, uyuyor olmanız yetmez. Hâlâ uykusuzsunuzdur.